Skala Padewska (Padua Prediction Score) - Ocena czynników ryzyka ŻChZZ u chorych hospitalizowanych.

W codziennej pracy lekarza nie brakuje pacjentów unieruchomionych, w podeszłym wieku, z wieloma chorobami towarzyszącymi. Jednocześnie coraz częściej zdajemy sobie sprawę, jak poważnym problemem jest żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ) u hospitalizowanych chorych. A mimo to – profilaktyka przeciwzakrzepowa nadal bywa pomijana. Powód? Czasem brak narzędzia, które jednoznacznie wskaże, komu faktycznie warto ją wdrożyć.

Tu z pomocą przychodzi Padua Prediction Score, czyli Skala Padewska – do oceny czynników ryzyka ŻChZZ u chorych hospitalizowanych

Dlaczego właśnie ta skala?

Skala padewska została opracowana w oparciu o realia oddziału internistycznego. W przeciwieństwie do wcześniejszych modeli (np. skali Kuchera), nie skupia się wyłącznie na pacjentach onkologicznych, ale uwzględnia szersze spektrum typowych chorób internistycznych. Oparta na obserwacji ponad tysiąca pacjentów w Uniwersytecie w Padwie, pozwoliła wyłonić osoby realnie zagrożone ŻChZZ – i to nie tylko podczas hospitalizacji, ale także po wypisie.

Dlaczego lekarze chętnie po nią sięgają?

• ✅ Prosta – 11 punktów oceny klinicznej, żadnych skomplikowanych kalkulatorów.
• ✅ Szybka – można ją „przeliczyć” podczas przyjęcia lub pierwszego obchodu.
• ✅ Skuteczna – jasno identyfikuje pacjentów, którym wdrożenie profilaktyki daje wyraźną korzyść.
• ✅ Poparta badaniami – wykazano, że zastosowanie tej skali znacząco zmniejsza ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych.

Jak działa skala padewska?

Mechanizm jest prosty: każdy z obecnych czynników ryzyka daje określoną liczbę punktów. Jeśli pacjent uzyska 4 punkty lub więcej, jest uznawany za osobę wysokiego ryzyka i powinien otrzymać profilaktykę przeciwzakrzepową – o ile nie ma przeciwwskazań.

Tabela – Skala Padewska (Padua Prediction Score)

Wysokie ryzyko ≥ 4 punkty

Co mówią dane?

W badaniu, które dało początek tej skali, analizowano 1180 pacjentów. W grupie pacjentów wysokiego ryzyka, którzy nie otrzymali profilaktyki, 11% rozwinęło ŻChZZ. Tymczasem w grupie wysokiego ryzyka, która otrzymała profilaktykę – tylko 2,2%. Co więcej – u pacjentów niskiego ryzyka tylko 0,3% miało powikłania.

To pokazuje, że dobrze dobrana profilaktyka działa, a skala padewska pozwala skutecznie oddzielić pacjentów, którzy rzeczywiście jej potrzebują.

A co z ryzykiem krwawień?

W tym samym badaniu krwawienia istotne klinicznie wystąpiły:

• u 1,6% pacjentów z profilaktyką,
• u 0,4% bez profilaktyki.

Ryzyko krwawień nie było zatem dramatycznie większe – a zdecydowanie mniejsze niż korzyść z zapobiegania ŻChZZ.

Czy warto ją stosować?

Zdecydowanie tak. Skala padewska to jedno z tych narzędzi, które nie wymagają rozbudowanych systemów IT czy elektronicznych alertów, a mimo to pomagają podejmować trafne decyzje terapeutyczne.

W natłoku obowiązków na oddziale, dobrze mieć narzędzie, które:

• da się wykorzystać w kilka minut,
• ma solidne podstawy naukowe,
• realnie wpływa na bezpieczeństwo pacjenta.

Podsumowanie:

• Skala Padewska jest prostym, praktycznym i skutecznym narzędziem do oceny ryzyka ŻChZZ.
• Pomaga trafnie kwalifikować pacjentów do profilaktyki przeciwzakrzepowej.
• Warto rozważyć jej rutynowe stosowanie przy przyjęciu pacjenta internistycznego – może zapobiec zdarzeniom, których wszyscy chcemy uniknąć.

Źródło: Barbar S, Noventa F, Rossetto V, et al. A risk assessment model for the identification of hospitalized medical patients at risk for venous thromboembolism: the Padua Prediction Score. J Thromb Haemost. 2010;8:2450–2457. doi:10.1111/j.1538-7836.2010.04044.x